Centrum Edukacji i Kultury Szklany Dom

Centrum Edukacji i Kultury „Szklany Dom”  w Ciekotach to miejsce stanowiące bramę w Góry Świętokrzyskie, w ofercie swojej odnoszące się do idei pisarza, społecznika i regionalisty Stefana Żeromskiego. 

Stefan Żeromski (1864 – 1925) spędził w Ciekotach lata dzieciństwa i młodości (1871-1883). Wszystko zaczęło się 13 czerwca 1871 r., kiedy do dworu w Ciekotach wraz ze swoją rodziną wprowadził się nowy zarządca. Wincenty Żeromski przyjechał tu ze swoją żoną Franciszką Józefą, dwiema córkami i synem. Olesia skończyła właśnie 10 lat, Bolesia prawie dwa, a Stefanek miał sześć lat i osiem miesięcy. Chłopiec szybko pokochał swój dom z białymi ścianami, skrzypiącymi modrzewiowymi podłogami i tajemniczymi schodami na strych.

Młody Stefan w Ciekotach odkrył swoją pasję do pisania. Nie rozstawał się z zeszytem, tworzył pierwsze próby poetyckie. Nic dziwnego, bo inspirację czerpał z Gór Świętokrzyskich. Szczególne miejsce w jego sercu zajmowała Radostowa, nazywana Górą Domową.

To z jej zbocza wielokrotnie przyszły pisarz spoglądał na rodzinną wieś. To stąd wyjeżdżał do szkół w Psarach i Kielcach. Tu wracał na święta i wakacje. Pomagała ojcu w sianokosach, okopywaniu ziemniaków czy żniwach. Bardzo lubił kąpać się w stawie, patrząc na obijającą się w nim Łysicę. Kiedy nieco zejdziesz ze zbocza, na którym stoi dworek zobaczysz ją bez problemu.

Stefan wyprowadził się z Ciekot tuż po śmierci ojca w 1883 r. Nigdy już tu wrócił, choć w ostatnich latach swojego życia czynił starania, by kupić rodzinną ziemię. Obraz bliskiej sercu wsi utrwalił już na zawsze na łamach swoich powieści choćby w „Ludziach bezdomnych”, „Syzyfowych pracach” i „Przedwiośniu”.

Stefan wyprowadził się z Ciekot tuż po śmierci ojca w 1883 roku. Nigdy już tu wrócił, choć w ostatnich latach swojego życia czynił starania, by kupić rodzinną ziemię. Obraz bliskiej sercu wsi utrwalił już na zawsze na łamach swoich powieści choćby w „Ludziach bezdomnych”, „Syzyfowych pracach” i „Przedwiośniu”.

Dwór, w którym Żeromscy zamieszkali w Ciekotach zbudowany był w 1753 roku, spędzili w nim 12 lat. W XX wieku uległ całkowitemu zniszczeniu. Odtworzono go w 2010 roku. Dzięki zaangażowaniu Kazimiery Zapałowej - honorowego kustosza, darczyńcom i Urzędowi Gminy w Masłowie kompletnie je wyposażono. W 2016 roku prace przy urządzaniu odtworzonej siedziby Żeromskich zostały ukończone. 

To typowy, niewielki drewniany dworek, zaaranżowany i wyposażony zgodnie z prawdą historyczną, duchem epoki, dokumentami, „Dziennikami” i literackimi opisami Stefana Żeromskiego. Dziś mieści się tu jedyne takie w kraju muzeum pisarza.

Na Żeromszczyźnie odbywają się ciekawe imprezy o charakterze zarówno kulturalnym, jak i turystycznym.

W ofercie Centrum Edukacji i Kultury "Szklany Dom" znajdują się m.in. festiwale, koncerty, rajdy, spływ kajakowy, spektakle teatralne, majówki, spotkania literackie poświęcone pisarzowi w cyklu "O Żeromskim od A do Ż".

Wydarzeniem jest wielkosobotnie święcenie pokarmów przed dworem nawiązujące do tradycji świętokrzyskiej wsi.

Lato rozpoczyna się w Ciekotach od organizowanego na początku lipca Festiwalu Sztuki i Mediów - Otwarte Książki z udziałem znanych autorów książek, dziennikarzy i muzyków.

Swoją publiczność mają Imieniny Stefana obchodzone na początku września. Od 2020 roku swoją obecnością uświetniają je laureaci tytułu Mistrz Mowy Polskiej.

Tuż przed Bożym Narodzeniem na placu przed dworkiem odbywa się regionalny Jarmark Bożonarodzeniowy.

Kazimiera Zapałowa - filolog polonista (UJ), muzeolog (UJ), długoletni kustosz Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego w Kielcach (1967 - 2003).

Członek założyciel (1986), długoletni wiceprezes i prezes Zarządu Głównego Towarzystwa im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, inicjatorka i organizatorka 18 edycji Stypendiów im. Andrzeja Radka (1987 - 2004). Honorowy Przewodnik Świętokrzyski (1990).

Autorka licznych artykułów o Żeromskim i ziemi pisarza, druków bibliofilskich, przewodników, edytorskiego opracowania Urody życia w Pismach zebranych Stefana Żeromskiego (Warszawa 1993) oraz książek: Rodzina Stefana Żeromskiego w Świętokrzyskiem (Kielce 2003), Miejsce zostało to samo... (Kielce 2005), 50 lat z Żeromskim. Zwierzenia kustosza (Kielce 2005), I tylko rodzina kocha nas... (Kielce 2008), W najściślejszej ojczyźnie Stefana Żeromskiego (Kielce 2012), Rodzinne konterfekty i pamiątki ikonograficzne w Dworku Żeromskich w Ciekotach (Kielce 2013), Rodzinny Dworek Stefana Żeromskiego w Ciekotach (2019).

Twórczyni opracowania dotyczącego urządzenia Dworku Stefana Żeromskiego w Ciekotach (2010) i jego realizatorka w latach 2011-2016. Konsultant filmów, projektów wydawniczych, wystawienniczych i oświatowych, związanych z autorem  Przedwiośnia. 

Uhonorowana m.in. odznaczeniami Zasłużony Działacz Kultury (1978) i Za zasługi dla Kielecczyzny (1985), Srebrnym Krzyżem za zasługi dla ZHP (1994), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2003), Główną Nagrodą Literacką im. Witolda Hulewicza (2011), a także przyznanym na wniosek świętokrzyskich Radków - Międzynarodowym Orderem Uśmiechu (2002). 

Od 2013 roku tytuł i odznaka "Honorowy Kustosz Dworku Stefana Żeromskiego w Ciekotach". W 2017 roku, w 50 lecie działalności twórczej i społecznej odznaczona Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". W 2020 r. została laureatką Świętokrzyskiej Nagrody Kultury II stopnia. W 2021 r. otrzymała Doroczną Nagrodę Starosty Kieleckiego w kategorii twórca dzieła lub wydarzenia.