Portret Zofii Schmidt
Informacje o eksponacie
Dział:
Typ eksponatu: reprodukcja wykonana na podstawie XIX-wiecznej fot
Autor: nie ustalono
Datowanie: fotografia reprodukowana po raz pierwszy w książce
Sposób i data nabycia: Dar Kazimiery i Andrzeja Zapałów przekazany od Karola Schmidta
Materiał, technika: fotografia portretowa w sepii z owalnym passe part
Wymiary: szer. 39 cm, dł. 46,5 cm
Nr inwentarzowy: DSŻ/PW/8
Opis:
Często w polskich dworach bywało, że na ścianach umieszczano rysunki, sztychy, portrety ulubionych wodzów oraz sceny bitew, w których brali udział.
W pokoju Wincentego Żeromskiego, który nazywamy patriotycznym znajdują się portrety krewnych gospodarzy domu: Żeromskich, Katerlów, Saskich, Schmidtów – uczestników wydarzeń narodowo-wyzwoleńczych. Nad stojącą w rogu fisharmonią oglądamy dwa fotograficzne wizerunki kobiety i mężczyzny. To uczestnicy Powstania Styczniowego, a później długoletni zesłańcy syberyjscy – Antoni i Zofia z Kałuskich (Kałusowskich) Schmidtowie.
Zofia była żoną ciotecznego brata Stefana Żeromskiego – Antoniego Schmidta, córką zesłańca syberyjskiego Cezarego Kałusowskiego. Przyglądając się tej fotografii widzimy twarz kobiety o łagodnych rysach, trochę smutnych oczach, zaczesanych do tyłu i tam splecionych w gruby warkocz włosach, okalający głowę. Przy szyi koronkowy kołnierzyk, mały ciemny fontaź, niżej wzorzysta suknia.
Urodzona 3 maja 1858 roku w Wołkowysku, a zmarła 16 lutego 1908 roku w Krążku (par. Bolesławiec). Jej ojciec był podobnie jak Antoni farmaceutą. Szybko zaprzyjaźnili się, prowadzili nawet wspólne interesy, a młodziutka Zosia rozkochała się w starszym od siebie koledze ojca i mimo ponad dwudziestoletniej różnicy wieku została jego żoną (w owych czasach było to zjawiskiem dość częstym).
W przeciwieństwie do całej swej familii, która z wyboru po odbyciu kary pozostała w Irkucku, ona marzyła o powrocie z Antonim, o poznaniu rodziny męża, o cieplejszym klimacie, o polskiej mowie. Wrócili. Kilka lat mieszkali w Warszawie, później w Krążku na ziemi olkuskiej, gdzie Antoni prowadził aptekę. Zofia urodziła troje dzieci: Lucjana, Zofię i Stefana. Stefan Żeromski zapisał w Dziennikach 31 lipca 1883 r. : „Byliśmy z Ojcem na imieninach w Górnie. Poznałem żonę p. Antoniego”.
Fotografie Antoniego i Zofii, których powiększenia mamy w Ciekotach, nie były nigdy wcześniej prezentowane publicznie, spoczywały w archiwum domowym.
Literatura:
Kazimiera Zapałowa, Rodzinne konterfekty i pamiątki ikonograficzne w Dworku Żeromskich w Ciekotach, Kielce 2013
Kazimiera Zapałowa: „Z Dworku Żeromskich (19)” : „Portrety Syberyjskich Zesłańców” w „Kurierze Masłowskim” nr 2/2019 (131)