Portret Wincentego Żeromskiego
Informacje o eksponacie
Dział:
Typ eksponatu: portret fotograficzny
Autor: Jerzy Zapała - rep. z fot. Władysława Krajewskiego z 1880 r.
Datowanie: 2012 r.
Sposób i data nabycia: darowany przez Kazimierę i Andrzeja Zapałów
Materiał, technika: reprodukcja fotograficzna
Wymiary: 52 x 40 cm
Nr inwentarzowy: DSŻ/PG/179
Opis:
Okazały portret Wincentego Żeromskiego w ciemnobrązowej, profilowanej, masywnej ramie wykonany w sepii na podstawie znanego dziewiętnastowiecznego zdjęcia z 1880 roku z Zakładu Artystyczno-Fotograficznego Władysława Krajewskiego w Kielcach. [Fotografia reprodukowana po raz pierwszy w książce Stanisława Piołun-Noyszewskiego: Stefan Żeromski. Dom, dzieciństwo i młodość, W-wa 1928. Oryginał m.in. w zbiorach Dworku Stefana Żeromskiego w Ciekotach.]
Widzimy na nim poważną, pełną twarz, lekko nabrzmiałe powieki zmęczonych oczu, okazałe wąsy, ciemnawe, przyprószone siwizną włosy. Ubrany w jasny garnitur z kamizelką (w kieszonce której dostrzec można dewizkę zegarka), białą koszulę z krótkim kołnierzykiem i ciemną muchą – fontaziem. W prawej ręce trzyma czapkę z daszkiem. Tak wyglądał gospodarując w Ciekotach już po śmierci żony (o wdowieństwie świadczy obrączka na serdecznym palcu lewej ręki).
Tu kilka informacji biograficznych o Wincentym Janie Żeromskim:
Urodzony 29 marca 1819 r. w Lasochowie (par. Kozłów), zm. 22 września 1883 r. w Ciekotach (par. Leszczyny), pochowany w Leszczynach. Kształcony (niezbyt długo) w szkołach Pińczowa i Krakowa, wcześnie osierocony (miał piętnaście lat), pracownik komory celnej w Michałowicach, praktykujący rolnictwo w majątkach ziemskich (m.in. w Czechach par. Niegardów) a następnie poddzierżawca, dzierżawca lub administrator wsi Zajączków, Strawczyn, Wola Kopcowa, Krajno, Ciekoty. Bardzo towarzyski, niefrasobliwy, pogodny, zapalony myśliwy, chętnie zapraszany na chrzty, wesela, imieniny itp., bo gdzie był całe się pokładały od śmiechu towarzystwa, zanotował jego syn Stefan w Dziennikach. Uważany za człowieka o dużym poczuciu sprawiedliwości i litości wobec chłopów i służby dworskiej, a w czasie Powstania Styczniowego wykazał się patriotyczną postawą prowiantując powstańców, pomagając w transporcie rannych itp. Dwukrotnie żonaty: z Franciszką Józefą Katerlanką (1858-1879) i Antoniną Zeitheim (1880-1883).
W liście do swej narzeczonej Oktawii tak pisał o ojcu: Kocham jego pamięć i jest dla mnie cudnym wspomnieniem i jego nieradność i rozrzutność i długi i wieczni Żydzi i wieczne procenty.
Literatura:
Kazimiera Zapałowa, „Portret Pana Wincentego” ; K. Zapałowa „Rodzinne konterfekty i pamiątki ikonograficzne w dworku Żeromskich w Ciekotach”, Kielce 2013, s. 55.